Paprika

Intensief gebruik scherminstallatie door Het Nieuwe Telen

‘Dubbel scherm speelt sleutelrol in zoektocht naar evenwichtig klimaat’

Je moet geen oude schoenen weggooien voordat je nieuwe hebt, vindt paprikateler Stephan Persoon. Toch gaat hij samen met teeltmanager Roel Klapwijk de weg van Het Nieuwe Telen verkennen. In plaats van vervangen van het oudere schermdoek kozen zij juist voor de aanleg van een tweede klimaatscherm. Het was nog even puzzelen om deze installatie goed uit te voeren.

De eerste groene paprika’s zijn geoogst, bij Personal Vision in Bleiswijk. Het nieuwe seizoen staat voor de deur. Er zijn veranderingen op komst op het 7 ha grote bedrijf van Stephan en Thea Persoon, want sinds kort versterkt zoon Roy het team. Het bedrijf teelt drie verschillende hoofdrassen rode paprika’s. Daarnaast staan er proeven met nieuwe rassen van verschillende veredelingsbedrijven. Dit brede pallet hangt samen met het karakter van deze onderneming. Persoon regelt zijn eigen afzet, zonder tussenkomst van een telersvereniging. Iedere handelspartij heeft zo zijn voorkeur en met meerdere rassen in huis kan Persoon aan deze wensen voldoen.

Teeltmanager Roel Klapwijk maakt al tien jaar deel uit van het team en legt zijn focus op klimaatregeling. Hij nam deel aan één van de cursussen Het Nieuwe Telen (HNT) en bracht daardoor nieuwe ideeën mee. Net als veel paprikatelers hoorde Persoon dat aan en liet het eerst eens bezinken. “Ik heb mijn hele teeltstrategie opgebouwd rond mijn eigen ervaring en gevoel. Het is lastig om dat zomaar los te laten. Ik zie dat de nieuwe generatie die ‘ballast’ niet met zich meedraagt”, vertelt hij.

Tweede scherm

Toch staat hij open voor verandering, dus ook voor HNT. Klapwijk heeft daarom het afgelopen jaar al wat kunnen experimenteren met het bestaande energiescherm, boven een ras dat makkelijk generatief blijft. Daar liet hij de temperatuur al iets hoger oplopen, met uitzondering van de warmste nachten.

Afgelopen winter was het moment aangebroken om de scherminstallatie aan te passen, die zo’n belangrijke rol speelt in de nieuwe teeltstrategie. “We waren van plan om het oude schermdoek te vervangen”, legt Persoon uit. “Maar nu gingen we toch twijfelen of dat verstandig was.” In de tien jaar oude kas met een poothoogte van zes meter ligt het Luxous 1243 D, vertelt Ton Habraken van Svensson. Samen met een vast AC folie bij de start van de teelt functioneerde dat eigenlijk prima. Ondanks het veelvuldig gebruik was het nog niet echt versleten en technisch nog redelijk van kwaliteit.

Door de cursus begon het bij Klapwijk te kriebelen. Waarom geen tweede scherm erbij? Eigenlijk was de keuze snel gemaakt. Persoon: “We hebben de knoop doorgehakt en laten het oude, diffuse schermdoek nog even liggen en installeren er een tweede, helder energiescherm onder, Luxous 1347 H2no FR.”

Tweede scherm halverwege tralie

Met die beslissing was het laatste woord nog niet gevallen. De grote vraag was waar dat tweede scherm zou komen te liggen. Het eerste dradenbed ligt aan de bovenzijde van de 12,80 m brede en 58 cm hoge tralieligger. Bij plaatsing van de tweede installatie op de onderzijde zou net zo’n brede ruimte ontstaan als boven het eerste scherm, waardoor luchtbeweging vrij spel krijgt.

“Met het enkele scherm, AC folie en horizontale ventilatoren hebben we al teveel temperatuurverschillen. Daar willen we juist vanaf”, legt Persoon uit. Hij deed al wat proeven met het verplaatsen van ventilatoren om de luchtverdeling in de kas beter in de hand te krijgen. Bovendien liet hij de temperatuurverdeling in de kas meten met 150 sensoren.

Samen met vaste installateur Steetec bedacht hij een systeem waarbij het tweede scherm halverwege de tralie wordt geïnstalleerd, zodat de afstand tussen de twee schermen is teruggebracht naar 25 cm. De schermen lopen nu naar elkaar toe dicht. Wel waren er wat aanpassingen nodig aan de aandrijfas, de omkeerwielen van de trekdraden en de kruisschoren van de kas. Om verdere trek boven het scherm te reduceren worden in de 211 meter brede kas per kap 4 nokschotten aangebracht. Met deze maatregelen moet het in ieder geval wat ‘rustiger’ worden.

Uitstralingsmeter

Ook aan aanvullende meetapparatuur is gedacht. Inmiddels zijn boven de schermen twee meetboxen geïnstalleerd, die temperatuur en RV meten. Daarmee kan Klapwijk volgen wat er precies gebeurt als de schermen dicht liggen. Op het weerstation zijn een RV-meter en een uitstralingsmeter gemonteerd, die de uitstraling naar de hemel registreert.

Bij heldere nachten met hoge uitstraling kan het scherm dicht, terwijl dat bij een wolkendek soms niet hoeft. Het jaargetijde maakt daarbij niet uit. “Heldere nachten in de zomer geven soms meer uitstraling dan in de winter”, legt Habraken uit. “Terwijl je onder bewolkte omstandigheden soms weinig verschil hebt tussen in- en uitstraling. Dan is het soms beter het scherm open te houden.”

Warmtebeeldcamera

Sinds de start in 2006 heeft het bedrijf een infrarood planttemperatuurmeter. Nu is daaraan een warmtebeeldcamera toegevoegd. Deze camera meet de verticale temperatuurverdeling in het gewas. Klapwijk: “Je weet dat er verschillen zijn, maar nu kan ik echt zien wat er gebeurt.” Sturen doet hij nog niet met deze camera, omdat hij eerst een tijdje wil zien wat er gebeurt in het gewas. “Ik verwacht dat ik deze informatie op een later moment in het seizoen steeds meer zal gaan gebruiken als stuurmiddel.”

Uiteindelijk kan de teeltmanager aan de hand van metingen aan gewas en kop bepalen welke maatregelen hij neemt. Bovendien kan hij vaststellen of de temperatuur van bloemen of vruchten onder het dauwpunt komt. Via LetsGrow weet hij realtime wat er aan de hand is.

Ander klimaatregime

Vorig jaar is al besloten om op een deel van het glas een diffuse coating aan te brengen. Klapwijk: “Onder die coating is het gewas wat vegetatiever geworden.” Met deze ervaring in het achterhoofd krijgt de hele kas binnenkort een diffuse coating, om het licht dieper in het gewas door te laten dringen. De volgende stap is om rustig aan een nieuw klimaatregime door te voeren. “We doen het scherm nu al makkelijker dicht aan het einde van de dag, waarbij we in de gaten houden dat de groei niet te vegetatief wordt.”

De vraag is of de paprikatelers het aandurven om bij een hogere temperatuur te telen, zoals ook naar voren is gekomen bij HNT. Volgens Persoon hangt die beslissing af van de plantbalans. Bij een te hoge plantbelasting denkt hij van niet. Of wellicht kan die temperatuur juist helpen bij het sneller afrijpen van de vruchten. Kortom, het gaat een interessant paprikaseizoen worden.

Onder glas, april 2017